ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ದೇವಿಯು ದುರ್ಗಾದೇವಿಯ ಅಷ್ಟರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನೇ ಅವತಾರವಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾಳೆ. “ಕೂಷ್ಮಾಂಡ” ಎಂಬ ಶಬ್ದವು “ಕೂಷ್ಮಾ” (ಚಿಕ್ಕ ಕುಂಬಳಕಾಯಿ) ಮತ್ತು “ಅಂಡ” (ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ) ಎಂಬ ಶಬ್ದಗಳಿಂದ ಬಂದಿದೆ.
ದೇವಿಯು ತನ್ನ ನಗುವಿನಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಯ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದಳು ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ಇದರಿಂದಲೇ ದೇವಿಯು “ಜಗತ್ತಿನ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ” ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಾಳೆ.
ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ದೇವಿಯು ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಬೆಳಕನ್ನು ಸಮತೋಲನಗೊಳಿಸಲು ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯು ಈ ರೂಪವನ್ನು ಪಡೆದಳು ಎನ್ನುವ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ದೇವಿಯ ಕಿರಣಗಳಿಂದ ಇಡೀ ವಿಶ್ವಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಣಶಕ್ತಿ ಒದಗಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಏಳು ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಿಯು ತನ್ನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹರಡಿದ್ದಾಳೆ.
ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ದೇವಿ ಅಷ್ಟಭುಜಾ ದೇವಿಯಾಗಿದ್ದು, ಆರು ಶಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಎರಡು ಪವಿತ್ರ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದಿರುತ್ತಾಳೆ. ದೇವಿಯ ಎಂಟು ಕೈಗಳಲ್ಲಿ, ಅಮೃತ ತುಂಬಿದ ಮಡಕೆ, ಬಾಣ, ಚಕ್ರ, ಖಡ್ಗ, ಪಾಶ, ಧನುಷ್, ಜಪಮಾಲೆ ಇರುತ್ತವೆ. ಅಮೃತವು ಆಯುಷ್ಯ ನೀಡುತ್ತದೆ, ಜಪಮಾಲೆಯು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಧನೆಗೆ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ, ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳು ದೈತ್ಯ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ನಾಶ ಮಾಡುವ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ.
ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ದೇವಿಯನ್ನು ದುರ್ಗಾ ಪೂಜೆಯ ನಾಲ್ಕನೇ ದಿನ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಆರಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ದಿನವಿನ ಪೂಜೆಯಿಂದ ಭಕ್ತರು ಆರೋಗ್ಯ, ಶಕ್ತಿ, ಸಮೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸಿನ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗುತ್ತದೆ.
ನವರಾತ್ರಿಯ ನಾಲ್ಕನೇ ದಿನ ಕಠಿಣ ವ್ರತವನ್ನು ಪಾಲಿಸುವ ಭಕ್ತರು ಆರೋಗ್ಯ, ಸೌಭಾಗ್ಯ, ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಮನೋಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ದೇವಿಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಧ್ಯಾನ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಾತ್ಮದ ಅಭ್ಯಾಸದ ಮೂಲಕ ಆರಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ. ದೇವಿಯು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಐಶ್ವರ್ಯವನ್ನು ತರಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.
